به دلیل اینکه مادر در هفته‌های پایانی حاملگی خود قرار دارد، مراقبت‌های سه ماهه سوم بارداری حساس‌تر و هوشمندانه‌تر باید باشد. در این دوران پزشک هر دو هفته یکبار با توجه به تاریخچه بارداری، مادر را ویزیت می‌کند. ماماسلامت درباره سه ماهه سوم بارداری به همراه مراقبت‌هاو نکته‌های طلایی آن توضیحات بیشتری به شما ارائه کرده است.
نکات طلایی تغذیه در سه ماهه سوم بارداری کدامند؟
- میوه و سبزیجات: در سه ماهه آخر بارداری استفاده از سبزیجات تازه یا پخته و میوه‌ها توصیه می‌شود. مصرف مقادیر قابل توجهی از میوه و سبزیجات به کاهش خشکی مزاج کمک می‌کند. از طرفی میوه و سبزی‌های مصرفی بخش اعظمی از مواد مورد نیاز بدن مادر مانند انواع ویتامین‌ها، املاح و فیبر را تامین می‌کند.
- گوشت و پروتئین: در این دوره استفاده از انواع گوشت‌ها توصیه می‌شود. سعی شود هفته ای۲-۱ بار از ماهی استفاده کنید. با مصرف مقادیر لازم از ماهی در وعده‌های غذایی و دریافت امگا ۳ به رشد مغزی جنین کمک شایانی می‌نمایید.
- نان و غلات: از دیگر گرو‌های غذایی است که توصیه می‌شود خانم‌های باردارسعی کنند از غلات سبوس دار استفاده کنند. شیر و لبنیات معمولا مصرف این گروه در بین خانم‌های باردار کمتر از حد انتظار است و باید بدانید که لبنیات کم چرب مهم‌ترین منبع غذایی تامین کننده کلسیم می‌باشد و خانم‌های باردار در سه ماهه سوم بایستی روزی چهار واحد لبنیات استفاده کنند.
علائم خطر در سه ماهه سوم بارداری
- خون ریزی بارداری شدید
- با احتمال جفت سرراهی و یا کندگی جفت
- خارج شدن غیرمنتظره مایع از واژن
- کاهش واضح حرکات جنین بروز انقباضات رحمی بیش از ۳ بار در ساعت توصیه می‌شود.
عوارض شایع در سه ماهه سوم بارداری
در این دوران، احساس تیر کشیدن از کمر تا پا را حس می‌کنید که این به‌خاطر فشار سر جنین روی عصب سیاتیک است. ممکن است درد گردن و کتف داشته باشید که این نیز به این دلیل است که جنین بدن شما را به سمت جلو خم می‌کند.
با اینکه تمایل به خوردن غذا دارید، چون رحم فضای بیشتری را به خودش اختصاص داده ممکن است با خوردن کمی غذا احساس سیری کنید. برای کنترل این حالت می‌توانید تعداد وعده‌های غذاییتان را زیاد و حجمش را کم کنید.
همچنین در این دوره، فشار روی مثانه مجدد زیاد می‌شود و شما دچار تکرر ادرار می‌شوید. ورم پا نیز به دلیل افزایش حجم مایعات بدن از دیگر عوارض شایع در سه ماهه آخر بارداری است.
وضعیت جنین و مادر در سه ماه آخر بارداری
یکی از مراقبت‌های سه ماهه سوم بارداری، توجه به تغذیه و وزن مادر است. در زمان شروع سه ماهه آخر، جنین شما به طور معمول باید حدود یک کیلوگرم وزن داشته باشد.
در این سه ماه پایانی نباید اضافه وزن بیش از حد پیدا کنید. یکی از مواردی که به شدت باید به آن توجه داشته باشید، رژیم غذایی سالم است. تغذیه سالم در طول دوره بارداری به خصوص در سه ماه پایانی، رشد کافی و سلامتی جنین را تضمین می‌کند.
در این سه ماه پایانی ممکن است با چالش‌های بیشتری نسبت به سه ماه دوم مواجه شوید و تغییرات جدیدی را در خود احساس خواهید کرد. به عنوان مثال هر چه به روزهای پایانی نزدیک می‌شوید و جنین بیشتر رشد می‌کند، دفع ادرار بیشتری خواهید داشت. به هیچ عنوان جای نگرانی نیست. جنین به علت وزنی که پیدا کرده به اندام‌های داخلی مثل مثانه فشار وارد می کند. تکرر ادرار شما هم به این دلیل است.
مراقبت‌های سه ماهه سوم بارداری
مراقبت‌های سه ماهه سوم بارداری شامل معاینه واژن برای بررسی وضعیت جنین می‌شود. این مراقبت‌ها، به‌خصوص با نزدیک شدن زمان زایمان، بخش مهمی از حاملگی سالم است.
بسته به سلامت مادر و سابقه بارداری، ممکن است متخصص از شما بخواهد طی سه ماه سوم جلسات ویزیت را هر ۲ یا ۴ هفته در میان تنظیم کنید. از هفته ۳۶، لازم است هر هفته معاینه شوید تا زمان زایمان فرا برسد.
همان‌طور که جنین شما رشد می‌کند، حرکات او آشکارتر می‌شود. تغییرات فیزیکی جنین اغلب با نشانه‌هایی برای مادر همراه است، از جمله:
انقباضات براکستون هیکس
ممکن است این انقباضات خفیف و نامنظم را به صورت خفیف در شکم خود احساس کنید. احتمال بروز این انقباضات در بعدازظهر یا عصر، بعد از فعالیت بدنی یا بعد از رابطه جنسی بیشتر است. هر چه به روزهای انتهایی بارداری نزدیک شوید این انقباضات بیشتر اتفاق می‌افتد.
کمردرد
هورمون‌های بارداری بافت همبند را به خصوص در ناحیه لگن نرم می‌کنند، بافت همبند استخوان‌های شما را در جای خود نگه می‌دارد. این تغییرات ممکن است به کمر شما فشار واردکند و اغلب باعث ناراحتی در سه ماهه سوم بارداری می‌شود.
هنگامی که می‌نشینید، صندلی‌هایی با پشتیبان خوب انتخاب کنید. ورزش منظم داشته باشید. کفش‌های مناسب بارداری بپوشید.
تنگی نفس
در سه ماهه آخر بارداری، به دلیل رشد جنین به دیافراگم فشار وارد می‌شود. دیافراگم حدود ۴ سانتی متر از موقعیت قبل از بارداری خود به سمت بالا حرکت می‌کند. ریه‌ها نیز تا حدودی فشرده شده‌اند. به این معنی که با هر نفس به همان اندازه هوا وارد ریه‌ها نمی‌شوند.
اما این معنی را نمی‌دهد که اکسیژن کمتری دریافت می‌شود. در همان زمان که ظرفیت ریه به دلیل رشد جنین کاهش می‌یابد، مرکز تنفسی در مغز توسط هورمون پروژسترون تحریک می‌شود تا مادر را مجبور کند نفس‌های آهسته‌تری بکشد.
سوزش سر معده
هورمون‌های بارداری باعث شل شدن دریچه معده می‌شوند و باعث برگشت اسید یا همان رفلاکس می‌شوند. برای جلوگیری از سوزش سر معده وعده‌های غذایی کوچک و مکرر بخورید و از غذاهای سرخ شده، مرکبات، شکلات و غذاهای تند پرهیز کنید.
رگ‌های عنکبوتی، واریس و هموروئید
با افزایش گردش خون ممکن است، رگ‌های ریز قرمز مایل به ارغوانی روی صورت، گردن و بازوها ظاهر شوند. این قرمزی‌ها معمولاً پس از زایمان محو می‌شوند. همچنین ممکن است متوجه رگ‌های متورم روی پاهای خود شوید. برای کاهش این علائم ورزش کنید، فیبر زیادی را در رژیم غذایی خود بگنجانید و مایعات زیادی بنوشید.
تکرر ادرار
همان‌طور که جنین به پایین لگن شما حرکت می‌کند، فشار بیشتری روی مثانه خود احساس خواهید کرد. ممکن است متوجه تکرر ادرار شوید. این فشار اضافی حتی ممکن است باعث بی اختیاری بسیار کم ادرار در شما شود به خصوص وقتی می‌خندید، سرفه یا عطسه می‌کنید، خم یا بلند می‌شوید. در صورت بروز این مشکل از پدهای بی اختیاری ادرار استفاده کنید.
مشکل در خواب شبانه
در اوایل بارداری ممکن است این احساس را داشته باشید که دوست دارید مکرر بخوابید. در سه ماهه سوم بارداری، احتمال ابتلا به بی‌خوابی بیشتر است. ناراحتی‌های عمومی دلیل اصلی عدم خواب زنان باردار است. این ناراحتی‌ها می‌تواند ناشی از نیاز به ادرار کردن مادر و یا لگد زدن جنین باشد.
توصیه می‌شود در این دوران شما به انجام روزانه مراقبه و مدیتیشن و داشتن استراحت کافی دعوت مشغول باشید. در صورت بروز هرگونه مشکل بهتر هرچه سریع‌تر به پزشکتان اطلاع دهید.
آزمایش‌ها و غربالگری لازم سه ماهه سوم بارداری
۱-سونوگرافی جنین، بین هفته ۳۲ تا ۳۴ بارداری است تا جفت، مایع‌آمنیوتیک، رشدجنین و اندام‌ها بررسی شود.
۲- آزمایش ادرار برای بررسی عفونت‌ها و پروتئین در ادرار
۳-آزمایش خون برای شمارش هموگلوبین
۴- سوآپ واژینال و مقعدی در هفته ۳۵ تا ۳۷ بارداری برای بررسی استرپتوکوک B و جلوگیری از انتقال عفونت به نوزاد
۵-فاکتور RH برای تعیین RH خون مادر
۶-تعیین ضربان قلب جنین و عملکرد حیاتی که در انتهای بارداری انجام می‌شود.
جمع بندی
اگرچه اکثر زنان باردار سه ماهه سوم بارداری را زمان هیجان انگیزی می‌دانند و نسبت به مرحله بعدی احساس مثبتی دارند، اما از هر ۵ نفر یک نفر دچار اضطراب یا افسردگی دوران بارداری می‌شود. با رعایت مراقبت‌های سه ماهه سوم بارداری سلامتی خود و کودکتان را تضمین کنید. گروه ماماسلامت امیدوار است با مطالعه این مقاله شما را در گذراندن هر چه بهتر این مرحله از بارداری یاری داده باشد.