عوامل مختلفی مثل آلرژی، ضربه، عفونت و خشکی چشم میتوانند منجر به سوزش چشم شوند. ازطرفی دیگر، گاهی علت سوزش چشم وجود یک بیماری و مشکل ثانویه است که تنها یک چشمپزشک میتواند منشا آن را تشخیص بدهد. در بیشتر موارد، سوزش چشم به سرعت تشخیص داده شده و با داروهای بدون نسخه درمان میشود. بااینحال ممکن است که سوزش چشم نیاز به درمانهای تخصصی داشته باشد.
علت سوزش چشم چیست؟
سوزش چشم یک وضعیت آزاردهنده است که گاهی نشان از یک بیماری ثانویه دارد. اگر دچار سوزش چشم هستید، مهم است که علت آن را تعیین کنید تا بتوانید درمان مناسب را دریافت کنید. اگر سوزش چشم شما شدید یا با سایر علائم مانند قرمزی، تورم یا ترشح همراه است، باید به پزشک مراجعه کنید. در جدول زیر نگاهی کلی به سوزش چشم و درمان آن داشته باشید.
علت | خشکی چشم، آلرژی، عفونت، آسیب، عوارض جانبی دارو |
علائم سوزش چشم | سوزش، قرمزی، خارش، اشک ریزش، حساسیت به نور |
درمان | درمان علت زمینهای، قطرههای چشمی روانکننده، آنتیهیستامین، استروئید، داروهای خوراکی |
پیشگیری | از قرار گرفتن در معرض دود، گردوغبار یا مواد شیمیایی خودداری کنید، از لنزهای تماسی نامناسب یا آلوده استفاده نکنید |
آلرژی و حساسیت چشم
آلرژیها یکی از شایعترین دلایل سوزش چشم اول صبح هستند. آلرژنهایی مثل گرده، کپک، موی حیوانات خانگی و گردوغبار میتوانند باعث سوزش چشم و حساسیت شوند. حساسیت چشم که به نام «التهاب ملتحمه آلرژیک» نیز شناخته میشود، زمانی بروز پیدا میکند که مواد حساسیتزا وارد چشم شوند. واکنش بدن در مقابل این مواد خارجی تولید هیستامین است که موجب سوزش چشمها خواهد شد.
خشکی چشم
گاهی علت سوزش چشم و تاری دید، خشک شدن بیشازاندازه چشم است. خشکی چشم زمانی رخ میدهد که چشم به اندازه کافی اشک تولید نمیکند. این موضوع میتواند بهدلیل عوامل مختلفی مانند قرار گرفتن در معرض باد یا دود، سن، برخی داروها یا شرایط پزشکی ایجاد شود. خشکی چشم بیشتر در زنان و افراد مسن بروز پیدا میکند. سایر علائم خشکی چشم عبارتند از:
- درد
- قرمزی چشم
- سنگینی پلکها
- سوزش بیشازحد چشم
- تاری دید.
دکتر چشم پزشک در زمینه تشخیص و درمان بیماریهای چشم و سیستم بینایی تخصص دارد. معاینه منظم چشم توسط متخصص چشم پزشک، بهترین راه برای تشخیص زودهنگام بیماریهای چشم و درمان بهموقع آنها است. متخصص چشم، انواع عفونتهای چشمی، آسیبهای چشمی، مشکلات پلک و مجاری اشکی را مدیریت و درمان میکند.
عفونت
عفونتهای چشم توسط باکتریها، ویروسها یا قارچها ایجاد میشود. اگر در بدن شما عفونت وجود داشته باشد یا چشمان شما مستقیما با یک عفونت درگیر باشند، اولین نشانهای که احساس خواهید کرد، حس سوزش چشم و قرمزی است. عموما با تشخیص علت سوزش چشم و رفع عفونت، مشکل برطرف خواهد شد. اما درصورت تشخیص دیر یا نادرست، ممکن است به درمانهای دیگری نیاز باشد.
آفتابسوختگی چشم
قرار گرفتن بیشازحد دربرابر اشعه فرابنفش (UV) ناشی از نور آفتاب میتواند موجب آفتابسوختگی چشم شود که به آن «فتوکراتیت» گفته میشود. سوزش چشم بعد از جوشکاری و علت احساس سوزنسوزن شدن چشم نیز همین موضوع است. نور UV میتواند به قرنیه و شبکیه چشم آسیب برساند و باعث بروز مشکلات بینایی شود.
سایر علائم آفتابسوختگی چشم علاوهبر سوزش عبارتنداز:
- حساسیت به نور
- سوزش تخم چشم و درد
- احساس وجود ریگ در چشم
- سوزش و آبریزش چشم
- مشاهده هالهی نور در اطراف چراغ و اجرام پرنور.
بلفاریت
بلفاریت (Blepharitis) نوعی التهاب پلک است که میتواند باعث قرمزی، سوزش، خارش، پوستهپوسته شدن، تاری دید چشم و خشکی پلک شود. این بیماری معمولاً هر دو چشم را درگیر می کند. مشخصه بلفاریت پوستههایی مانند شوره سر در پلکها به ویژه در لبههای آن است. این بیماری بر اثر عفونت باکتریایی به وجود میآید.
ناخنک چشم
علت سیخ زدن چشم یا احساس سوزش شدید در چشم ممکن است نشانه بیماری ناخنک چشم باشد. ناخنک یا زایده چشم (Pterygium)، رویش بافت گوشتی در قسمت سفیدی چشم است. این عارضه معمولا در نزدیکی بینی بروز پیدا میکند، اگرچه میتواند در قسمت بیرونی چشم نیز ظاهر شود. عقیده براین است که ترکیبی از خشکی چشم و نور فرابنفش در شکلگیری ناخنک چشم مؤثر هستند.
علائم آن نیز عبارتند از:
- سوزش چشم
- خارش
- قرمزی
- ورم
در برخی موارد، رویش بافت میتواند به قرنیه نیز برسد و موجب اختلال در بینایی فرد شود.
روزاسه چشمی
روزاسه چشمی عارضهای است موجب التهاب پلکها میشود. این بیماری در افرادی که مبتلا به «آکنه روزاسه» هستند بروز پیدا میکند. آکنه روزاسه که به نام «جوش بالغین» نیز شناخته میشود، بیماری پوستی است که مشخصه اصلی آن قرمزی و پرخونی عروق پوست صورت است.
جلوگیری از سوزش چشم
دربرخی از موارد سوزش چشم ناشی از سهلانگاری است. برای مثال سوزش چشم با شامپو یا فلفل. دراینخصوص باید توجه داشته باشید که چشم حساسترین عضو بدن است و گاه یک موضوع ساده میتواند سلامت چشم را با خطرات جدی روبهرو کند. بنابراین زمانی که دستان شما آلوده به یک ماده خاص است، از لمس چشمان خودداری کنید. نکات زیر نیز در جلوگیری از سوزش چشم موثر هستند:
- نوشیدن مقادیر بالای آب در طول روز میتواند به مرطوب نگه داشتن چشم و کاهش خشکی آن کمک کند.
- استراحت منظم در زمان استفاده از کامپیوتر میتواند موجب کاهش خشکی و سوزش چشم شود.
- پوشیدن عینک آفتابی برای محافظت از چشم در مقابل اشعه فرابنفش و تحریک بیشتر.
- از قرار گرفتن در معرض دود، گردوغبار یا مواد شیمیایی خودداری کنید.
- از لنزهای تماسی نامناسب یا آلوده استفاده نکنید.
- اگر به مواد آرایشی یا سایر محصولات چشمی حساسیت دارید، از آنها استفاده نکنید.
- برای جلوگیری از سوزش چشم در شب، قبل از خواب از قطرههای چشمی روانکننده استفاده کنید.
- اگر از لنزهای تماسی استفاده میکنید، آنها را قبل از خواب خارج کنید.
اما مهمتر از تمام این توصیهها، باید در نظر بگیرید که مراجعه بهموقع به چشم پزشک، شما را در مسیر درمان و پیشگیری از بیماریهای دیگر، قرار میدهد. خوشبختانه، در تمامی شهرهای ایران، میتوانید بهترین چشم پزشکها را یافته و به راحتی نوبت ویزیت حضوری یا غیرحضوری با آنها را ثبت کنید. مثلا اگر در تهران زندگی میکنید، بیش از ۱۰۸ دکتر چشم تهران هستند که آماده پذیرش شما هستند، کافیست در دکتردکتر، جستجو کنید.
بهترین دکتر چشم تهران، خدمات درمانی همچون بررسی و تشخیص مشکلات چشم و درمان بیماریهای چشم همچون نزدیکبینی، دوربینی و آستیگماتیسم را ارائه میدهد. متخصص چشم تهران، در درمان بیماریهای چشم مانند آب مروارید، آب سیاه، شب کوری، تنبلی چشم و رتینوپاتی دیابتی تخصص دارد.
تشخیص سوزش چشم
شناسایی علت اصلی سوزش چشم اهمیت زیادی دارد. کسانی که دچار سوزش چشم هستند، باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنند. پزشک معالج با سوال در مورد علائم و همینطور سوابق پزشکی بیمار، علت سوزش چشم را تشخیص میدهد. پزشک معمولا سوالاتی درمورد زمان بروز علائم، عواملی که موجب بدتر یا بهتر شدن علائم میشود، خواهد پرسید. پزشک معالج همچنین داروهایی که فرد مصرف میکند را به دقت بررسی خواهد کرد. برخی داروها مانند ضداحتقانها (Decongestant) ممکن است که موجب سوزش چشم شوند. درصورتی که پزشک عمومی علت سوزش چشم را نشانهای از بیماریهای چشمی تشخیص دهد، شما را به یک چشمپزشک ارجاع خواهد داد. چشمپزشک ممکن است که از تجهیزات چشمپزشکی یا از قطرههای مخصوص برای بررسی دقیق و واضح چشم و مجرای اشک و رطوبت چشم استفاده کند تا بفهمد که سوزش چشم از چیست و درمان مناسب را به شما تجویز کند.
وظیفه متخصص چشم، جلوگیری از بروز بیماریهای چشم و درمان آنها است. آب مروارید، آب سیاه، شبکوری، بیماریهای شبکیه و قرنیه، رتینوپاتی دیابتی، آستیگماتیسم، دوربینی و نزدیکبینی شایعترین انواع بیماریهای چشم هستند. متخصص چشم پزشک با معاینه چشم و مطالعه دقیق آناتومی چشم و عملکرد آن، تست بینایی و اندازهگیری فشار چشم، به بررسی و تشخیص مشکلات چشم میپردازد.
درمان دارویی سوزش چشم
بعد از این که پزشک متوجه شد که سوزش چشم نشانه چیست، درمان مناسب را به شما تجویز خواهد کرد. ممکن است این درمان شامل مراقبتهای خانگی یا استفاده از قطره سوزش چشم و داروهای خاص باشد. برخی از درمانهای دارویی رایج برای سوزش چشم عبارتنداز:
- استفاده از قطرههای روانکننده چشمی: پزشک ممکن است که برای چشمان بسیار خشک، قطرههای روانکننده چشمی یا اشک مصنوعی را تجویز کند تا علاوه بر برطرف کردن قرمزی چشم، عملکرد چشم نیز بهبود پیدا کند.
- قطرههای چشمی آنتیهیستامین: قطرههای چشمی آنتیهیستامین میتوانند به کاهش التهاب ناشی از آلرژی کمک کنند.
- داروهای خوراکی: دربرخیموارد، پزشک ممکن است داروهای خوراکی را برای درمان علت سوزش چشم تجویز کند. به عنوان مثال، اگر سوزش چشم شما ناشی از عفونت باشد، پزشک ممکن است آنتیبیوتیک تجویز کند.
- مصرف مکملهایی مانند روغن ماهی و فلکسید اویل (روغن بذر کتان): این موارد میتوانند به کاهش اثرات خشکی چشم کمک کنند.
در موارد نادر که فرد دچار خشکی بالای چشم باشد، پزشک ممکن است که عمل جراحی را به بیمار توصیه کند. دربرخی موارد، پزشک ممکن است که اقدام به بستن مجرای اشک کند تا از تخلیه اشک جلوگیری شده و چشم مرطوب نگه داشته شود.
برگرفته ار سایت پزشکی دکتردکتر (https://drdr.ir/mag/causes-burning-eyes/ )