یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های والدین تازه‌کار، مدیریت شب‌هایی است که نوزاد بی‌وقفه گریه می‌کند. بسیاری از نوزادان دچار کولیک، در ساعات شب بیشترین ناراحتی را نشان می‌دهند، اما چرا این اتفاق بیشتر شب‌ها رخ می‌دهد؟ این مقاله به بررسی دلایل علمی و فیزیولوژیکی وقوع کولیک در شب و ارائه راه‌حل‌های مؤثر برای مدیریت این شرایط می‌پردازد.
چرا کولیک بیشتر شب‌ها اتفاق می‌افتد؟
کولیک نوزاد یکی از مشکلات رایجی است که بسیاری از نوزادان و والدین آن‌ها تجربه می‌کنند. این وضعیت به گریه‌های طولانی‌مدت و بی‌وقفه نوزادان اشاره دارد که معمولاً دلایل مشخصی مانند گرسنگی یا بیماری ندارد. بسیاری از والدین متوجه می‌شوند که کولیک نوزادان بیشتر شب‌ها رخ می‌دهد و در طول این زمان به اوج خود می‌رسد. هرچند علت دقیق کولیک هنوز کاملاً مشخص نشده است، اما دلایل فیزیولوژیکی و محیطی متعددی وجود دارند که می‌توانند این موضوع را توضیح دهند. در ادامه، این دلایل را به تفصیل بررسی می‌کنیم.
۱. خستگی تجمعی نوزاد در طول روز
نوزادان، برخلاف بزرگسالان، سیستم عصبی بسیار حساسی دارند و توانایی آن‌ها در پردازش محرک‌های محیطی محدود است. طی روز، نوزاد در معرض انواع محرک‌های بصری، شنیداری و لمسی مانند تغییرات نور، صدای تلویزیون یا صحبت‌های اطرافیان قرار می‌گیرد. حتی تعاملات ساده مانند بغل کردن مکرر یا تعویض محیط می‌تواند استرس خفیفی را برای نوزاد ایجاد کند.
این تحریکات اگرچه برای رشد شناختی نوزاد ضروری هستند، می‌توانند منجر به خستگی تجمعی شوند. نوزادی که طی روز خواب کافی نداشته یا به دلایلی مکرراً از خواب پریده است، احتمالاً با نزدیک شدن به ساعات شب دچار ناآرامی بیشتری می‌شود. این خستگی که سیستم عصبی نوزاد را تحت فشار قرار می‌دهد، می‌تواند به‌صورت گریه‌های شبانه بروز کند.
۲. کاهش تحمل دستگاه گوارشی
یکی از دلایل شایع کولیک نوزاد، مشکلات گوارشی است. دستگاه گوارش نوزاد تازه‌متولدشده هنوز به‌طور کامل توسعه نیافته و هضم شیر، به‌خصوص شیر خشک یا شیری که مادر خورده است، ممکن است برای او دشوار باشد. در این حالت، شیر هضم‌نشده یا گازهای معده و روده نوزاد می‌توانند منجر به ناراحتی و درد شوند.
در ساعات شب، فعالیت‌های دستگاه گوارشی ممکن است کندتر شود. این امر می‌تواند منجر به افزایش احساس ناراحتی در نوزادانی شود که پیش‌تر طی روز مقدار قابل‌توجهی شیر خورده‌اند یا با گاز معده دست‌وپنجه نرم می‌کنند. این شرایط اغلب با گریه شدید، جمع‌کردن پاها به سمت شکم و ناآرامی همراه است.
سیستم گوارشی نوزادان هنوز ریتم منظمی ندارد و ممکن است واکنش‌های متفاوتی در زمان‌های مختلف روز نشان دهد. بنابراین، ناراحتی‌های گوارشی می‌تواند شب‌ها شدیدتر احساس شود.
۳. کاهش فعالیت هورمون‌های تسکین‌دهنده
ملاتونین هورمونی است که بدن برای تنظیم چرخه خواب و بیداری تولید می‌کند. این هورمون همچنین به کاهش تحریک‌پذیری عصبی و ایجاد آرامش کمک می‌کند. اگرچه در بدن انسان‌ها این هورمون شب‌ها ترشح می‌شود، اما در نوزادان، سطح تولید ملاتونین به اندازه کافی بالا نیست.
نبود ملاتونین کافی در شب می‌تواند احساس ناراحتی و تحریک‌پذیری بیشتری در نوزادان ایجاد کند. این وضعیت به‌ویژه در نوزادانی که با مشکلات گوارشی یا عصبی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، برجسته‌تر می‌شود. علاوه بر ملاتونین، سطح هورمون کورتیزول که به بدن در مقابله با استرس کمک می‌کند نیز در نوزادان تنظیم نشده است. این ترکیب ممکن است موجب تحریک‌پذیری بیشتر آن‌ها در ساعات پایانی روز شود.
۴. تفاوت سطح انرژی والدین
شب‌هنگام زمانی است که والدین معمولاً بعد از یک روز طولانی و پرمشغله احساس خستگی بیشتری می‌کنند. این خستگی می‌تواند بر توانایی آن‌ها برای آرام کردن نوزاد تأثیر بگذارد و حتی تنش آن‌ها به نوزاد منتقل شود. نوزادان توانایی شگفت‌انگیزی در احساس تغییرات عاطفی والدین دارند. استرس یا اضطراب والدین می‌تواند موجب ناآرامی بیشتر نوزاد شود و چرخه معیوبی ایجاد کند که در آن گریه نوزاد باعث افزایش استرس والدین و در نتیجه گریه بیشتر نوزاد می‌شود.
چگونه می‌توان کولیک شبانه را مدیریت کرد؟
۱. بهبود برنامه خواب نوزاد
اطمینان حاصل کنید که نوزاد در طول روز خواب کافی و منظم دارد تا از خستگی بیش‌ازحد جلوگیری شود.
۲. تغییر در شیوه تغذیه
نوزاد را به‌آرامی تغذیه کنید و پس از آن، او را به صورت عمودی نگه دارید تا از ایجاد گاز معده پیشگیری شود.
۳. ایجاد روال شبانه
حمام آب گرم، ماساژ ملایم، یا استفاده از موسیقی آرام‌بخش می‌تواند به نوزاد کمک کند تا بهتر آرام شود.
۴. حمایت از والدین
در صورت امکان، کار مراقبت از نوزاد را میان والدین تقسیم کنید تا هر یک فرصت استراحت و کاهش استرس داشته باشند.
۵. مراجعه به پزشک
اگر کولیک نوزاد همراه با علائمی مانند اسهال، تب، یا کاهش وزن باشد، ضروری است با پزشک مشورت کنید.
نتیجه‌گیری
کولیک شبانه نوزاد ممکن است چالش‌برانگیز باشد، اما با درک بهتر دلایل وقوع آن و پیاده‌سازی راه‌حل‌های ارائه‌شده، می‌توانید شب‌های آرام‌تری را تجربه کنید. این دوره موقتی است و اغلب تا ۳ یا ۴ ماهگی به پایان می‌رسد. همدلی با نوزاد و حفظ آرامش شما به مدیریت بهتر این شرایط کمک زیادی خواهد کرد. پذیرفتن این موضوع که کولیک نوزاد قابل‌کنترل است، می‌تواند شما را از خستگی و ناامیدی رها کرده و مسیر را برای تجربه لذت‌های بیشتر والدینی هموار کند.
منبع: nhs